Niels Vos Surgery

• Ziektebeelden
• Operaties
• Basis vaardigheden
• Links
• Contact

Index

Definities

Appendicitis acuta: acute ontsteking van de appendix, met algemene ziekteverschijnselen als koorts en anorexie en tekenen van locale peritonitis.

Flegmoneuze appendicitis: appendicitis zonder tekenen van gangreen of perforatie.

Gangreneuze appendicitis: appendicitis met necrose van (een deel van) de appendix.

Geperforeerde appendicitis: appendicitis met perforatie, o.b.v. necrose.

Appendiculair infiltraat: palpabele weerstand in rechter fossa iliaca zonder verschijnselen van peritonitis.

(Peri-)appendiculair abces: vochtcollectie met abces kenmerken zichtbaar op echografie of CT.

Feiten & cijfers

Pathofysiologie

Appendicitis acuta is een ontsteking van de appendix vermiformis van het coecum. Appendicitis ontstaat doordat het lumen van de appendix wordt afgesloten door zwelling van de lymfoïde weefsels in de wand of afsluiting door een faecolith. De obstructie leidt tot distentie, bacteriële overgroei, inflammatie, een gecompromiteerde circulatie van de wand en uiteindelijk ischemie. Onbehandeld kan de ischemie leiden tot necrose van de appendixwand met als gevolg een perforatie en peritonitis. Wanneer de perforatie wordt afgedekt door bijvoorbeeld het omentum blijft de ontsteking gelokaliseerd en kan zich een appendiculair abces en / of infiltraat ontwikkelen.

Door distentie van de appendixwand is er aanvankelijk sprake van viscerale pijn. Deze pijn is moeilijk te lokaliseren en wordt vaak aangegeven rond de navel. Wanneer de ontsteking vordert en het peritoneum wordt geprikkeld is de pijn beter te lokaliseren. Deze bevindt zich dan vaak rechts onder in de buik, ter plaatse van McBurney.

Relevante anatomie

Ligging colon

Colon

Arteriële circulatie

Colon & mesenterium

Anamnese

• Pijn rechts onder in de buik, continue aanwezig.
• Klassiek beginnend rond de navel, migrerend naar rechter onderkwadrant.
• Duur en aard van de pijn.
• Misselijkheid en braken (bij 75% aanwezig, braken stopt vaak).
• Anorexie, ontbreken hiervan maakt appendicitis minder waarschijnlijk.
• Koorts kan aanwezig zijn maar is niet vereist.
• Voorgeschiedenis (eerdere operaties).

Lichamelijk onderzoek

• Pijn bij percussie abdomen
• Loslaatpijn abdomen
• Defènse musculaire
• Punctum maximum t.p.v. McBurney
• Infiltraat palpabel? (matig betrouwbaar vast te stellen bij lichamelijk onderzoek)

Diagnostiek

Voor de volledige diagnostische strategie wordt verwezen naar de beslisboom aan het einde van dit hoofdstuk.

Classificatie

In de praktijk wordt er geen classificatie voor appendicitis acuta gebruikt. Wel worden er een aantal vormen onderscheiden die invloed hebben op de klinische besluivoering.

Complicaties

• Perforatie
• Peritonitis
• Intra-abdominaal abces
• Sepsis

Behandeling

Appendiculair infiltraat: Bij oudere patiënten met een appendiculair infiltraat wordt aanbevolen 6 weken na ontslag een coloscopie te verrichten om een maligniteit uit te sluiten.

Appendectomie à froid: Het routinematig verrichten van appendectomie à froid is niet geïndiceerd.

Beslisboom

Prognose

• Na appendectomie is de kans op een recidief appendicitis verwaarloosbaar klein.
• Na een appendiculair infiltraat is bij 5% van de patiënten na 4 jaar follow-up een appendectomie vanwege recidief appendicitis nodig.
• Na 30 jaar follow-up na open appendectomie is de kans op relaparotomie wegens strengileus 1,3%.
• Na een geperforeerde appendicitis is de kans op tubaire pathologie verhoogd met mogelijke subfertiliteit als gevolg.

Follow-up

• Eenmalig voor de PA-uitslag, eventueel telefonisch.

Referenties

• NVVH. Richtlijn voor diagnostiek en behandeling van acute appendicitis (2010). [Link]
• Persoonlijke ervaring auteur.

Laatste update: 26-10-2020